Kaszyce Wielkie

Nazwa miejscowości: KASZYCE WIELKIE

Sołtys: JAROSŁAW JAKUBIAK

Liczba mieszkańców: 403 osób (dane na dzień 05.04.2017 r.).

Położenie: wieś położona ok. 8 km na północny wschód od Prusic, na Równinie Prusickiej.

Typ miejscowości: wieś o typie ulicówki.

Historia: Znaleziska archeologiczne z tego terenu są niewielkie, stwierdzono ślady osadnictwa z epoki kamienia, prawdopodobnie z neolitu (4200-1700 p.n.e.) a następne dopiero z wczesnego średniowiecza. Pierwsze wzmianki historyczne o Kaszycach to wykazy wyposażenia klasztoru trzebnickiego, które zostały wystawione w latach 1208 r. i 1218 r. przez księcia Henryka Brodatego  (wymieniona nazwa Zkassici i Zkasic). Nazwa pochodzi od potomków Kasza (Kazimierza). W 1412 r. wymieniony został Stefko z Kaszyc, był on dowódcą żmigrodzkiego zamku. Znany sołtys Kaszyc imieniem Maczke (Maćko) w 1447 r. W 1591 r. wymieniono we wsi sołectwo oraz 18,5 łana w posiadaniu wolnych chłopów. Podane informacje historyczne mogą dotyczyć zarówno Kaszyc Wielkich jak i Kaszyc Milickich, które znajdują się w gminie Żmigród. Pierwsze rozróżnienie wsi występuje dopiero w dokumencie z 1666/1667 r. w którym występuje Magnum Kasitz (Kaszyce Wielkie) i Parvum Kasitz (Kaszyce Milickie). Spis z 1743 r. wymienia we wsi 17 wolnych chłopów posiadających 18,5 łana oraz 21 chałupników. W 1761 r. utworzono tu szkołę ewangelicką. W 1810 r. nastąpiła kasacja klasztoru po czym wieś przeszła pod władanie Hatzfeldów ze Żmigrodu. W 1814 r. przeprowadzono ankietę kościelną, która potwierdziła że miejscowa ludność mówiła po polsku. Spis z 1845 r. wymienia we wsi: folwark, wolne sołectwo, 2 wiatraki, szkołę ewangelicką i katolicką, 52 domy oraz 483 mieszkańców (w tym 205 katolików) oraz 4 rzemieślników, hodowano 311 wołów i 815 owiec. Do 1934 r. używano zniemczonej nazwy Gross Kaschütz, potem zmieniono na Scholzhofen.

Ciekawostki: Kaplica mszalna znajduje się w budynku z 1872 r., parterowy z poddaszem, murowany, tynkowany, ryzalit środkowy zwieńczony trójkątnym szczytem ze sterczynami. W środku kalenicy drewniana sygnaturka z daszkiem namiotowym krytym blachą, zwieńczony krzyżem. W części północnej znajduje się jednoizbowa kaplica mszalna pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Do 1933 r. znajdowała się tu  katolicka kaplica pw. św. Józefa, potem była tu izba katechetyczna. W 1945 r. urządzono tu kaplicę mszalną pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Obecnie należy do parafii św. Jana Chrzciciela w Powidzku. Wewnątrz znajduje się na ścianach droga krzyżowa – grafiki A.Petraka, drukowane w Regesburgu (w Niemczech), pozostałe wyposażenie pochodzi z byłej kaplicy św. Józefa. Fisharmonia pochodzi z ok. 1900 r. sprowadzona po 1945 r.

Nazwa miejscowości:  PRZYSIÓŁEK GĄSKI

Sołtys: JAN JAKUBIAK

Liczba mieszkańców: 19 osób (dane na dzień 05.04.2017 r.).

Położenie: wieś położone nad Sąsiecznicą, ok. 2 km na północny wschód od Kaszyc, na Równinie Prusickiej.

Historia: Niemiecka nazwa brzmiała Gallhäuser. Początki przysiółka nie są do końca znane, nie ma zgodności wśród historyków co do autentyczności zapisów w źródłach (w dokumentach z 1268 r. wspomniana Gola – część historyków twierdzi, że chodzi o Gąski a część, że o Golę położoną obok Prusic). Najbardziej prawdopodobne jest to, że Gąski powstały ok. XVII w. jako osada do obsługi stawu w miejscu dopływu do niego Sąsiecznicy. Niemiecka nazwa z 1845 r. brzmiała Gallhauser, później zmieniona na Gahlaeuser a po 1945 r. Gąski. Na północ od przysiółka znajduje się staw Zielony Dąb (zwany także Sieczkowskim) o powierzchni 85 ha. Spotkać to można tereny lęgowe lub na przelotach wiele gatunków ptaków m.in. błotniaka stawowego, orła bielika, bociana czarnego, czaplę siwą, gęś gęgawę, mewę śmieszkę, płaskonosa, żurawia, kormorana. Brzegiem stawu znajduje się aleja mieszana założona w XIX w. wśród drzewostanu m.in. dęby szypułkowe, kasztanowce zwyczajne, lipy drobnolistne, olchy czarne. Na północnej grobli rosną dęby szypułkowe o wymiarach pomnikowych (część ponad 250 letnich). Po 1945 r. przez pewien czas wieś należała administracyjnie do gminy Ujeździec Wielki, w latach 50-tych Gąski stały się przysiółkiem Kaszyc. Po wojnie utworzono Państwowe Gospodarstwo Rybackie, które obejmowało również staw Jamnik i Sanie. W latach 70-tych utworzono kombinat gospodarstw rybnych z siedzibą w Radziądzu. W 2008 r. powstała w miejscowości kapliczka (na cześć polskich olimpijczyków w strzelectwie sportowym) oraz wzniesiono krzyż przez mieszkańców (ku czci Jana Pawła II). W Gąskach mieszka 19 osób (dane na dzień 01.01.2015 r.).