Krościna Mała

Nazwa miejscowości: KROŚCINA MAŁA

Sołtys: ANNA KRZYŻAK- PUKNEL

Liczba mieszkańców: 304 osób ( dane na dzień 05.04.2017 r.).

Położenie: wieś położona ok. 1,2 km na zachód od Prusic, na Równinie Prusickiej.

Typ miejscowości: wieś typu wielodrożnicy.

Historia: Znaleziska archeologiczne potwierdzają osadnictwo co najmniej od neolitu (4200-1700 p.n.e.). Odkryto również dwie osady i ślady osadnictwa kultury łużyckiej od III okresu epoki brązu, aż do okresu halsztackiego epoki żelaza (1250-400 p.n.e.). Kolejne znaleziska stwierdzają ślady osadnictwa kultury przeworskiej z okresów wpływów rzymskich (0-375 r.). Liczne znaleziska pochodzą ze średniowiecza od X w. Pierwsze wzmianki w dokumentach pochodzą z lat 1287 i 1288 r., w których wymieniono wieś jako jedną z przynoszących dochody miastu Prusic. Przed 1293 r. miejscowość była w posiadaniu jako lenno Janusza ze Żmigrodu, po jego śmierci przyszła w ręce księcia Henryka Głogowskiego, który następnie sprzedał ją Gebhardowi, który prawdopodobnie był synem Janusza (wniosek taki można wysunąć, ponieważ w dokumencie stwierdzono, że uzyskał on dziedziczną ziemię odzyskując ojcowski majątek). W 1322 r. wieś ponownie należała do dóbr Prusic, użyto nazwy Kroshczino. Po wygaśnięciu linii piastowskiej książąt oleśnickich Krościna wraz z Prusicami została nadana Zygmuntowi Kurzbachowi, później należała do żmigrodzkiego państwa stanowego Kurzbachów a następnie Hatzfeldów. W 1591 r. znajdował się we wsi folwark z owczarnią a chłopi posiadali 12,5 łana. Ze spisu z 1743 r. dowiadujemy się, że było 7 chłopów na 12 łanach, 2 wolnych ludzi, 2 chałupników a także 6 młockarzy. W 1840 r. we wsi o nazwie Klein Krutschen (zwanej również Kroczynki) mieszkało 186 osób (w tym 36 katolików), było tu 8 wolnych chłopów i 5 rzemieślników, chłopi hodowali 28 koni, 84 woły, 105 owiec (natomiast w folwarku było 9 koni, 31 wołów i 450 owiec). W miejscowości znajdował się wiatrak, który został rozebrany ok. 1955r.

Ciekawostki: ZESPÓŁ DWORSKI – dwór z końca XIX w. elektryczny z cechami neorenesansu, parterowy z suterenami, prostokątny, siedmioosiowy, murowany, tynkowany. Gzyms cokołowy i wieńczący z łezkami, pod nim fryz z ornamentem meandrowym. Płytkie ryzality: w elewacjach długich trzyosiowe, w szczytach jednoosiowe, wszystkie z trójkątnymi frontonami z dekoracjami sztukatorskimi roślinnych motywach. Wejście oraz okna w ryzalitach ujęte w pilastry z kompozytowymi głowicami, wspierającymi arkadowe obramowania. Pod częścią okien płyciny, a nad nim profilowany gzyms. Pozostałe okna prostokątne w profilowanych obramieniach z kluczami dekorowanymi kwiatami sztukateryjnymi. Wejście główne przez taras przed ryzalitem północnym, otoczony balustradą z tralkami, nakryty dwuspadowym daszkiem wspartym na ozdobnych, drewnianych słupach i pięknymi dekoracjami ciesielskimi o motywach roślinnych. Obecnie w budynku znajduje się stacja doświadczalna Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU).