Strupina

Nazwa miejscowości: STRUPINA

Sołtys: JANINA SŁOTA

Liczba mieszkańców: 464 osób (dane na dzień 05.04.2017 r.)

Położenie: wieś położona ok. 10,5 km na zachód od Prusic, na Wzgórzach Trzebnickich

Typ miejscowości: wieś typu wielodrożnicy z zachowanym układem urbanistycznym dawnego miasta w okolicy rynku.

Historia: Nazwa wsi pochodzi od położenia na wypłaszczonym pagórku. Znaleziska archeologiczna potwierdziły osadnictwo od środkowego okresu epoki brązu (1200-1000 p.n.e.), z okresu lateńskiego epoki żelaza (400 p.n.e-0) oraz monety z okresu wpływów rzymskich (0-375 r.). Pierwsze wzmianki o Strupinie pochodzą z połowy XIII w., testament wystawiony pomiędzy 1236 a 1249 r., w którym kanonik Jan z Gniezna z prebendy kanonicznej we Wrocławiu zapisuje dziesięcinę ze Strupiny. W dokumencie z 1249 r. opisującym podział Śląska miedzy Henryka III Wrocławskiego i Konrada głogowskiego występuje Strupina jako miejscowość graniczna księstwa wrocławskiego. W 1253 r. w dokumencie lokacyjnym miasta Żmigród wymieniona została osada targowa Strupin. W 1267 r. występuje rycerz Dzierżykraj (Dirsicragus) ze Strupiny. W dokumentach księcia Henryka głogowskiego z lat 1281 i 1290 Dzierżko ze Srupiny występuje jako świadek. Prawdopodobnie w 1330 r. zbudowano pierwszy murowany kościół (ale ta informacja  nie jest potwierdzona, w 1880 odnaleziono cegłę datowaną na 1330 r. niektórzy badacze twierdzą, że to 1530 r.). Wiadomo natomiast, że w 1369 r. wymieniony został kościół parafialny w Strupinie. W 1430 r. Strupina należała do Sebaldusa Frankenberga. W czasie walk z husytami w 1432 r. wieś prawdopodobnie została zniszczona. W 1446 r. statuty otrzymał cech krawców, a w 1447 r. sukienników, wskazuje to na miejski charakter osady. Znani właściciele wsi: Bartolomeusz Frankenberg (1493 r.), Melchior von Kemnitz (1500 r.), Jan Frankenberg zwany Heydan (1505 r.), Kasper Hermann z Wołowa (1511 r.). W 1517 r. Strupina posiadała targowe prawo solne. W 1530 r. w Strupinie można było kupić piwo wrocławskie, wińskie, prusickie i świdnickie, w piątki i niedzielę można było kupić bułki i precle a w soboty mięso. Nie jest znana data lokacji miasta. Wiadomo natomiast że w 1520 r. Strupina była już miastem, wymieniono bowiem po raz pierwszy burmistrza Strupiny – szewc Leschke a w 1530 r.- krawiec Gregor Sopfke. Wiadomo, że do XV w. była to osada targowa. W 1540 r. odnotowano budowanie miasta od nowa, lub przeniesienie na nowe miejsce. Kronika podaje, że już 40-60 lat wcześniej był folwark, kościół, szkoła, plebania, szpital. Pierwszy znany pastor ewangelicki z tego okresu to Jan. W 1546 r. prawo zwierzchnie nad miastem należało do księcia oleśnickiego Jana Podiebrada, który posiadał patronat nad kościołem i prawo niższego i wyższego sądownictwa, miasto było wówczas lokowane na prawie polskim. W latach 1590-1597 właścicielem wsi był Mikołaj Zedlitz. W 1616 r. odnotowano 16 warsztatów tkaczy lnu, w 1617 r. powstał cech drzewny i kuśnierski  ( w tym czasie istniało już 7 cechów) oraz działało 12 ław obuwniczych. 1619 r. wymieniony został aptekarz N.Pleidernitz oraz wspomniano o łaźni „Na Wałach”.

Ciekawostki: Rozwój miast był skutecznie hamowany przez wojny - szczególnie trzydziesto-letnią 1618-1648, podczas której odnotowano m.in.: epidemię dżumy (1631 r.), plądrowanie przez Szwedów (1639-1640 r.), śmierć głodowa wielu mieszkańców (1643 r.). Miasto wielokrotnie było niszczone przez pożary, plądrowania, epidemie. W latach 1642-1646 odnotowano 174 urodzenia i aż 416 zgonów. Po 1648 r. miasto powoli starało się odbudować z ruin, należało wówczas do Baltazara Nikischa. W 1660 r. było w mieście 18 sukienników a w rynku znajdowała się waga do wełny. Lata 1700 -1740 to czas dobrej koniunktury dla miasta. W 1723 r. miasto liczyło 69 domów, 6 ław chlebowych, 8 ław mięsnych, 11 ław obuwniczych, karczmę, aptekę, cyrulika, 2 łaźnie, i ok. 500 mieszkańców. W 1727 r. został ufundowany nowy szpital. W 1741 r. miasto przeszło pod władzę Prus, po tym okresie zahamowanie rozwoju ( w 1747r. tylko 4 ławy chlebowe). W 1776 r. po raz pierwszy został wymieniony kominiarz w mieście, w tym też roku zmarł właściciel miasta – W.Kiński. Dane z 1780 r. potwierdzają istnienie szkoły, kościoła ewangelickiego, szpitala, wytwórnie sukna, aptekarza, 3 łaziebników, 5 piekarzy, 4 rzeźników, 5 krawców, 12 szewców, 4 garncarzy, 5 tkaczy, kominiarza, 547 mieszkańców, 111 domów krytych gontem (w 1776 r. wydano nowe prawo strażackie, które zobowiązywało do tego aby każdy dom był pokryty gontem) oraz odbywały się 3 jarmarki rocznie. Wiadomo też, że miasto było otoczone murem i posiadało bramy. W skład rady wchodził burmistrz, jego dwóch zastępców dwóch rajców. W 1791 r. zaczęto brukować ulice. Wiadomo, że w 1804 r. miasto liczyło 604 mieszkańców, ale rok później odnotowano przejście wojsk rosyjskich po którym zmniejszyła się liczba mieszkańców do 576.  W 1812 r. przemarsz wojsk pruskich, w roku następnym wojsk rosyjskich. W 1819 r. rozebrano część murów. Spis z 1840 r. wymienia: 8 kupców, browar, gorzelnię, 2 farbiarnie, wytwórnię tabaki, 2 wiatraki, 109 rzemieślników (najwięcej tkaczy) oraz odbywały się 3 targi. Miasto w 1861 r. liczyło 903 mieszkańców, w 1910 r. - 650, 1914r.- 644 (572 ewangelików i 72 katolików), zakończono w tym roku budowę kościoła katolickiego, w 1939 r. – 711 mieszkańców, w 1961 ok.500. W 1945r. miasto zostało zajęte przez oddziały 13 Armii Radzieckiej, jesienią spłonęło centrum miasta – w tym wschodnia i zachodnia pierzeja , w tym też roku Strupina utraciła prawa miejskie.