Bezpieczna praca ciągnikiem w gospodarstwie rolnym

Ciągniki rolnicze to najczęściej wykorzystywane maszyny do prac w gospodarstwie. Obecnie bardzo trudno wyobrazić sobie dobrze funkcjonujące gospodarstwo rolne bez ciągnika rolniczego. To najlepszy sprzęt rolniczy, który pozwala wykonać podstawowe oraz pomocnicze prace rolne. Dodatkowo, do ciągników rolniczych zawsze można podłączyć inne maszyny i urządzenia, dzięki którym praca będzie bardziej efektywna. Ciągniki rolnicze głównie wykorzystywane są do środków transportu płodów rolnych, wówczas niezbędnym urządzeniem jest przyczepa ciągnikowa.

"Mądrze postępujesz wypadku nie spowodujesz" to hasło jednej z kampanii prewencyjnych Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, której celem jest wskazanie rolnikom zagrożeń wypadkowych związanych z użytkowaniem maszyn i urządzeń rolniczych, sposobów ich likwidowania, a w  konsekwencji, zmniejszenie liczby wypadków z  ich udziałem. W 2023 roku rolnicy zgłosili do KRUS 10 709 wypadków, tj. o 940 (8,1%) mniej, niż  w roku 2022. Najwięcej osób zostało poszkodowanych wskutek „upadku osób” – 4 235 zdarzeń (50,3%), „uderzeń, przygnieceń przez zwierzęta”- 1 060 poszkodowanych (12,6%) oraz „pochwyceń i uderzeń przez części ruchome maszyn i urządzeń” – 936 wypadków (11,1%).                                                                                                                                                                                                                                       

Zasady bezpiecznego użytkowania ciągników rolniczych:

Najważniejszą zasadą podczas użytkowania ciągnika rolniczego jest jego obsługa tylko przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i stosowne przeszkolenie. Każdy kierowca, który chce poruszać się ciągnikiem rolniczym po drogach publicznych, powinien posiadać czynne prawo jazdy kategorii T,B,C lub D. W przypadku potrzeby kierowania ciągnikiem z dodatkowym sprzętem, np. przyczepą, konieczne jest posiadanie prawa jazdy kategorii T,B,C,D wraz z uprawnieniem E.

Przed rozpoczęciem pracy ciągnikiem:

 • nie przystępuj do pracy, jeśli czujesz się chory lub jesteś po spożyciu alkoholu

 • miej na sobie ubranie przylegające do ciała i odpowiednie do pory roku

 • miej na sobie buty robocze (obuwie ze sztywnymi noskami)

 • wykonaj czynności obsługi codziennej ciągnika zgodnie z instrukcją obsługi

 • sprawdź, czy osłony WOM są w nienaruszonym stanie

 • wejdź do kabiny i uruchom ciągnik siedząc na siedzisku

 • przy wysiadaniu z kabiny ustaw ciało tak, jak przy wsiadaniu (twarzą w kierunku kabiny)

 • po uruchomieniu ciągnika, sprawdź działanie wszystkich wskaźników i funkcjonowanie urządzeń sterujących oraz działanie hamulców, wykonując krótki przejazd.   

Dodatkowo, podczas pracy wykonywanej ciągnikiem rolniczym trzeba uważać, aby drzwi były dokładnie zamknięte. Dobrym rozwiązaniem jest również posiadanie bezpiecznej kabiny ochronnej, pozwala ona zabezpieczyć kierowcę w czasie wypadku, a także ochroni przed słońcem, kurzem, deszczem, oparami i hałasem. Oprócz tego, w każdym ciągniku rolniczym, zawsze powinna znajdować się apteczka pierwszej pomocy oraz gaśnica – są to środki, które uratowały życie nie jednemu już rolnikowi, będącemu w poważnych sytuacjach zagrażających życiu.

Ważne: Zabrania się dzieciom kierować ciągnikami rolniczymi, kombajnami i innymi maszynami samobieżnymi, ponieważ mogą spowodować groźny wypadek, a tym samym szkodę sobie i innym. Praca ta wymaga uprawnień, wiedzy i doświadczenia.

Poprawa bezpieczeństwa pracy rolników indywidualnych to m.in. efekt wieloletniego oddziaływania Kasy oraz innych instytucji i organizacji społecznych na świadomość mieszkańców wsi, tj. upowszechniania Zasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym, które zaktualizowano w 2020 roku oraz wiedzy o zagrożeniach wypadkowych związanych z działalnością rolniczą. Prowadzona przez Kasę działalność prewencyjna opiera się na analizie przyczyn i okoliczności zgłaszanych do KRUS wypadków przy pracy i chorób zawodowych rolników. To w oparciu o nią, określane są formy i kierunki oddziaływania. Kasa wskazuje mieszkańcom wsi przykłady prostych, niekosztownych rozwiązań eliminujących ryzyka wypadkowe, a także zachęca rolników do usuwania zagrożeń i stosowania rozwiązań poprawiających komfort i bezpieczeństwo pracy.

                                                                                                        Józef Pszczółka, Samodzielny inspektor PT KRUS w Trzebnicy

Źródła:

1.Broszura KRUS: „Bezpieczna obsługa maszyn i urządzeń w gospodarstwie rolnym”

2.www.krus.gov.pl

3.Komunikat KRUS o wypadkach i chorobach zawodowych rolników w 2023 r.